Miras; muris yani miras bırakanın yasal ve varsa atanmış mirasçılarına kalan mal varlığı ve hakların bütünüdür. Murisin tasarrufta bulunmadığı tereke mallarının alacak ve borçları yasal mirasçılarına geçer.
Kimler Yasal Mirasçı Olabilir?
Türk Medeni Kanununda Kan hısımları ( altsoy, ana ve baba, büyük ana ve büyük baba, evlilik dışı hısımlar), sağ kalan eş, evlatlık ve Devlet yasal mirasçılar olarak tanımlanmışlardır.
Miras bırakanın altsoyu çocuklarıdır. Eğer murisin çocukları ondan önce ölmüş ise onların yerini kendi çocukları alır. Her çocuğun miras payı eşittir.
Alt soyu bulunmayan miras bırakanın yasal mirasçıları ana ve babasıdır. Anne ve baba eşit paya sahiptir. Anne ve baba mirasbırakandan önce ölmüş ise miras bunların alt soylarına geçer yani murisin kardeşlerine eşit olarak paylaştırılır.
Alt soyu , ana ve babası ve onların da alt soyu bulunmayan durumlarda murisin yasal mirasçıları büyük anne ve büyük babadır. Miras bunların arasında eşit olarak paylaştırılır. Yine büyük anne ve büyük baba miras bırakandan önce ölmüş ise onların yerini kendi alt soyları alır.
Eğer murisin evlilik dışında doğan ancak kanuni olarak soybağı kurulmuş olanlar babaları yönünden evlilik içi hısım gibi mirasçı sayılırlar.
Murisin ölümünden sonra sağ kalan eş miras bırakanın alt soyu ile birlikte mirasçı olursa mirasın ¼ i, murisin ana ve babası ile birlikte mirasçı olursa yarısı, büyük anne ve büyük baba ve onların alt soyu ile birlikte mirasçı olursa ¾ ü, bunlarda bulunmadığı takdirde mirasın tamamı sağ kalan eşe kalmaktadır.
Murisin evlatlığı ve bunun çocukları murise kan hısımları ile aynı derecede mirasçı olurlar. Evlat edinilenin kendi ailesindeki miras hakları ayrıca devam etmektedir.
Eğer yukarıda sayılan mirasçılardan hiçbiri yok ise miras Devlete geçer.
Ölüme Bağlı Tasarruflar
Ölüme bağlı tasarrufların yapılmasında vasiyetname ve miras sözleşmesi olmak üzere iki şekil şartı vardır.
Vasiyetname
Ayır etme gücüne sahip 15 yaşındakiler veya ergin kılınan kişiler vasiyetname düzenleyebilirler. Vasiyetname kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardan olduğundan düzenleyen kişinin velisi ya da vasisinin rızasını aranmaz.
Miras Sözleşmesi
Miras sözleşmesi düzenlenebilmesi de kişinin ayırt etme gücüne sahip olması ve kısıtlı olmaması şartına bağlanmıştır.
Vasiyetname ve miras sözleşmesi arasındaki en büyük fark; vasiyetnameden tek taraflı olarak dönülebilirken, miras bırakan miras sözleşmesinden istediği zaman geri dönememektedir.
Mirasçılık Belgesi ( Veraset İlamı) Nedir?
Mahkemeden veya noterden alınan miras bırakanın yasal mirasçılarının paylarını gösteren resmi belgedir.
Veraset ilamı Sulh Hukuk Mahkemelerinden veya noterlerden mirasçılardan herhangi birisinin başvurusu ile çıkartılabilmektedir.
Ancak mirasçılar içinde yurtdışında yaşayan ya da yabancı uyruklu olanlar var ise veya herhangi bir anlaşmazlık oluşmuşsa, veraset ilamı noterden değil Sulh Mahkemelerinden talep edilmedir.
Veraset İlamında Yasal Mirasçı Olmayanlar Neler Yapabilir?
Yasal mirasçı olmayan atanmış mirasçılar da hak sahipliğini öğrendiklerinden 1 ay içerisinde bu haklara itiraz olmadığı takdirde veraset ilamı talebinde bulunarak miras hakkı talep edebilmektedir.
Reddi Miras ( Mirasın Reddi) Nedir?
Mirasçıların muristen intikal eden mal veya borçlarından yani terekeden kendi payına düşen kısmını reddetmesidir. Mirasçılar bu reddi mirasın tümüne yönelik yapabilmektedir. Sadece borçların reddedilip mallardan pay almak mümkün değildir.
Mirasın reddi iki şekilde yapılmaktadır. Mirasın gerçek reddi mirasçının murisin ölmeden önceki yerleşim yeri Sulh Hukuk mahkemesine yazılı veya sözlü beyanla mirastan vazgeçtiğini belirtmesiyle yapılabilirken, tereke mallarının borçlarını ödemeye yetmeyecek miktarda olduğunun tespit edilmesiyle beyana gerek olmaksızın miras hükmen reddedilmiş sayılmaktadır.
Mirasın reddi davası 3 ay içerisinde murisin son ikamet yeri Sulh Hukuk Mahkemesinde açılmalıdır.
